Калі знешні свет апранаецца ў шэрань і бясконцую вільгаць, межы паміж надвор’ем і душой паступова знікаюць. Бясснежны снежань становіцца не проста каляндарным перыядам, а метафарай духоўнай пакінутасці, дзе думкі, нібы дым, не могуць узняцца да неба. У гэтым разважанні паспрабуем разабрацца: як не згубіць сябе ў тумане трывог і дзе шукаць промні любові, калі здаецца, што яна засталася на іншай планеце.
Затужыўшыся па снегу ў гэтыя пахмурныя дні, спрабуем даць рады дажджу, шэрані і цемры. Усяго гэтага ўжо, здаецца, зашмат, залішне. Вільгаць са знешняга свету пранікае ў настрой, і так не надта бадзёры ў бясснежным снежні. І перагукаецца надвор’е з апісаннем пакінутасці як духоўнага стану. Начная цемрадзь адступае ранкам неахвотна і пакідае на ўвесь дзень свой цьмяны фільтр. Дробныя бясконцыя трывогі дадаюць да ўсяго добрага горкае ўпартае “але”. Думкі хіляцца долу, нібы той дым, што, прыбіты туманам і нізкімі хмарамі, сцелецца па зямлі і не можа ўзбіцца ў неба. Неспакойная прыгнечанасць правакуе дзіўныя спробы залагодзіць гэты “дыскамфорт”, каб праз хвіліну пасля эмацыйнага ўздыму адчуць расчараванне і пустку. Гэта ўсё цягнецца і цягнецца без прасвету, зусім як туман або імгла, што з’ела б, здаецца, і снег, каб ён быў. А яго няма, як і сонца, і неба, і надзеі, і пачуццяў. Любоў?.. Яна ўвогуле ёсць? На якой планеце?
І веды, і жыццёвы вопыт кажуць розуму, што такі стан часовы. Мы згаджаемся і кажам: “Але” – але я адчуваю сябе дрэнна, сумна, нецікава, нічога не хочацца, штосьці страчана або… Хтосьці? Можа, Той, хто абяцаў быць побач пакінуў нас тут самім сабе? Пакрысе пытальнікі замяняюцца шматкроп’ем. Мы ўжо не запытваем, а пераконваем сябе, што ўсё скончана. Вось так цяпер і будзе. Так яно і ёсць. А хто думае інакш, проста хлусіць сабе і іншым (ці падымае настрой нейкімі сродкамі). Бясконцыя колы тых самых роздумаў наганяюць яшчэ большую тугу.
А потым, неяк раз, той самы нудны бясконцы дождж захлынаецца і перастае, пачуўшы нейкі новы подых. Аднекуль з’яўляецца вецер, робіць адтуліны ў хмарах, скрозь якія прабіваецца сонца. Дыхаецца лягчэй. Увечары ўжо пачынае падмярзаць зямля. Снегу яшчэ няма, але адчуваецца, што нешта зрушылася з месца, хоць знешне ўсё наадварот, сцятае холадам. Ад марозу знікае трава, і зямля не мае чым ратавацца. Глядзіш на яе – і хочацца нечым прыкрыць, засцяліць лапкамі хвояў ці вынесці коўдру.
Стан духоўнай пакінутасці таксама можа выклікаць адчуванне аголенасці, крохкасці, бездапаможнасці. Сіл супрацьстаяць гэтай хвалі холаду, выкліканай адчуваннем сябе далёка ад Бога, у чалавека няма. І гэтак жа, як не можам засцяліць прымерзлую зямлю снегам, так не можам захінуцца хоць у нейкае цяпло падчас пакінутасці. Гэта робіць Бог. Заўсёды. Снег можа не выпасці з-за кліматычных зменаў, а Ягонае суцяшэнне прыйдзе. Лёгкія сняжынкі залятаюць у кожную шчылінку і імкліва сцеляць белую мяккую коўдру на зямлю. Суцяшэнне ж пачынаецца знутры, бывае наўпрост “з нічога”, і выпраменьваецца ў свет.
Можа, знакамітае ігнацыянскае прыгадванне сабе пра Божы позірк перад пачаткам малітвы, мае на мэце не толькі ўважлівасць, але і практыкаванне даверу да спагаднасці Ягонага позірку, бо не так проста прыняць, што той холад і цемра, золкасць і безнадзея пакінутасці былі патрэбныя, як і з’явы позняй восені. Насамрэч у прыроды можна павучыцца, як праходзіць праз невясёлыя перыяды без мітусні, трымцення за сябе і страху перад будучыняй.
Пакінутасць патрэбная, і яна скончыцца. І вернецца. Яна дае магчымасць адкрыць моц ласкі, якая ні ад чога не залежыць. Св. Ігнацый сфармуляваў гэта так: “нават калі Пан забірае ад яго вялікі запал, перапоўненасць любоўю і інтэнсіўнасць ласкі, то ўсё ж пакідае ласку, дастатковую для вечнага збаўлення”. Нават у бяссіллі, смутку і неспакою ёсць у чалавека сіла ўтрымацца ад смяротнага граху.
У галаву прыходзіць успамін з часоў, калі ў кішэні насілі не мабільныя тэлефоны, а маленькі ліхтарык. Далёка ім не пасвеціш, але ад небяспекі ўратуе. Апынуўшыся ў цемры, калі невядома, у які бок ісці, можна знайсці “ліхтарык ласкі”, які асветліць дарогу на некалькі крокаў наперад, пакажа, дзе яма, дзе бугор, дзе балота, дзе небяспека граху, а дзе дарэмныя страхі.
Вядома, калі, вобразна кажучы, выпадзе снег і развіднее, – калі сэрца ахіне суцяшэнне, то пра той бедны ліхтарык лёгка забыцца. Мы ўжо “самі” ўсё бачым, ляцім наперад і можа нават раздаём парады іншым. Аднак, святкуючы прыйсце Святла на зямлю, падзякуем Яму і за моц той каштоўнай ласкі, якая правяла нас праз цёмныя часы.
Клімовіч Тэрэса
